Những xu hướng Nhà Vườn Nhật Bản không ngừng được cập nhật và phát triển để phù hợp với thị hiếu hiện đại. Tuy nhiên, có một kiểu sân vườn đã tồn tại và luôn giữ vững giá trị truyền thống, đặc biệt phù hợp với không gian sống Á Đông, đó chính là sân vườn Nhật Bản. Không Gian Vườn sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguồn gốc, phong cách và những đặc trưng nổi bật của sân vườn Nhật Bản.
Lịch Sử Hình Thành Nhà Vườn Nhật Bản
Khi nhắc đến nhà vườn Nhật Bản, nhiều người có thể dễ dàng hình dung về hình ảnh những khu vườn yên bình, tinh tế. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ về lịch sử hình thành của phong cách này. Sân vườn Nhật Bản đã phát triển từ rất lâu đời và được coi là biểu tượng văn hóa của đất nước Mặt Trời Mọc.
Theo các tài liệu lịch sử, sân vườn Nhật Bản bắt đầu xuất hiện từ thời kỳ Asuka (thế kỷ 6-8). Ban đầu, phong cách này chịu ảnh hưởng từ triết lý Thiền và tôn giáo, đặc biệt là Phật giáo Thiền phái. Theo thời gian, những nghệ nhân Nhật Bản đã sáng tạo và phát triển thành nhiều kiểu vườn khác nhau, nhưng tất cả đều giữ nguyên tinh thần nghệ thuật, sự hài hòa và tính thiền định. Điều đặc biệt ở sân vườn Nhật Bản là sự cân bằng giữa thiên nhiên và con người, mang lại cảm giác bình yên nhưng không nhàm chán.
Các Phong Cách Sân Vườn Nhật Bản Truyền Thống
Có ba phong cách sân vườn Nhật Bản cổ điển, được coi là những hình mẫu điển hình, bao gồm: Karesansui, Chaniwa, và Tsukiyama.
1. Karesansui (Vườn Thiền Định)
Karesansui, hay còn gọi là vườn khô, là một trong những phong cách nổi bật của sân vườn Nhật Bản. Đặc trưng của vườn này là sử dụng đá, sỏi, cát trắng, rong rêu và cây cắt tỉa gọn gàng. Vườn Karesansui thường không có hoa cỏ mà chủ yếu là đá và sỏi trắng được cào theo hình gợn sóng tượng trưng cho dòng sông. Đây là kiểu vườn thiền định, mang lại cảm giác tĩnh lặng và sâu lắng, thường được tìm thấy trong các ngôi đền ở Nhật Bản.
2. Chaniwa (Vườn Trà Đạo)
Chaniwa, hay vườn trà, là khu vườn có mối liên hệ chặt chẽ với trà đạo. Thiết kế của vườn Chaniwa thường đơn giản với các bụi cây xanh nhỏ, lối đi lát đá dẫn đến trà thất, nơi diễn ra các nghi thức thưởng trà. Khu vườn này tạo không gian yên bình, trang nghiêm, thích hợp cho những buổi trò chuyện thiền định.
3. Tsukiyama (Vườn Đồi)
Tsukiyama, hay còn gọi là vườn đồi, được xây dựng với điểm nhấn chính là những ngọn đồi nhân tạo, hay hòn non bộ. Mô phỏng lại cảnh thiên nhiên thu nhỏ, vườn Tsukiyama thường có sự hiện diện của các ngọn đồi, thác nước, hồ cá và những cây cầu nhỏ bắc ngang. Kiểu vườn này mang lại cảm giác yên bình nhưng cũng đầy sức sống với những chi tiết tự nhiên được sắp xếp tỉ mỉ.
Đặc Điểm Của Nhà Vườn Nhật Bản
Nhà vườn Nhật Bản luôn có những yếu tố đặc trưng dễ nhận diện, góp phần tạo nên vẻ đẹp độc đáo cho không gian. Các yếu tố không thể thiếu bao gồm đá, cây cối, nước và lối đi bằng đá.
1. Đá Trong Sân Vườn Nhật Bản
Đá là một yếu tố không thể thiếu trong sân vườn Nhật Bản. Đá có thể được sử dụng để tạo ra lối đi, phân chia không gian hoặc làm điểm nhấn trong khu vườn. Loại đá càng tự nhiên thì càng tạo cảm giác gần gũi với thiên nhiên. Đá cũng thường được sử dụng trong các khu vườn khô (Karesansui) với sỏi trắng tượng trưng cho dòng sông.
2. Cây Trong Sân Vườn Nhật Bản
Cây cối trong vườn Nhật Bản thường được chọn lựa kỹ càng với những loại cây xanh quanh năm, mang ý nghĩa về sự trường thọ và bình an. Các cây trong vườn Nhật thường có hình dáng đơn giản, chiều cao vừa phải, không quá phô trương, góp phần tạo nên sự hài hòa cho không gian.
3. Nước Trong Sân Vườn Nhật Bản
Nước là yếu tố tượng trưng cho sự tinh khiết, tĩnh lặng và lưu chuyển trong sân vườn Nhật Bản. Hồ nước nhỏ, thác nước chảy nhẹ nhàng hay những dòng suối nhỏ len lỏi qua vườn đều mang đến cảm giác thư thái, tạo sự cân bằng trong phong thủy và giảm căng thẳng cho gia chủ.
4. Lối Đi Sân Vườn Nhật Bản
Lối đi trong sân vườn Nhật Bản thường được lát đá giữa thảm cỏ xanh mướt, tạo nên con đường uốn lượn dẫn vào khu vực yên tĩnh hơn của khu vườn. Khi bước chân trên những viên đá này, người ta cảm nhận được sự kết nối với thiên nhiên, mọi căng thẳng và lo âu dường như tan biến.
Nguyên Tắc Thiết Kế Nhà Vườn Nhật Bản
Nhà vườn Nhật Bản là biểu tượng của sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên, mang đến không gian yên bình và thư giãn. Để thiết kế một khu vườn Nhật Bản đạt chuẩn, có một số nguyên tắc cơ bản cần tuân theo, nhằm tạo ra không gian vừa thẩm mỹ vừa mang ý nghĩa sâu sắc.
1. Tính Đối Xứng Tự Nhiên
Một trong những nguyên tắc quan trọng của thiết kế nhà vườn Nhật Bản là tính cân bằng và đối xứng tự nhiên. Khác với các khu vườn phương Tây chú trọng vào đối xứng hình học, vườn Nhật Bản thiên về sự cân bằng tự nhiên thông qua việc sắp xếp cây cối, đá, và nước theo cách mà mọi yếu tố đều bổ sung cho nhau. Ví dụ, việc bố trí một tảng đá lớn ở một bên có thể được cân bằng bằng một bụi cây hoặc đèn đá nhỏ ở bên đối diện.
2. Sử Dụng Các Yếu Tố Tự Nhiên
Vườn Nhật Bản sử dụng các yếu tố tự nhiên như đá, nước, cát, và cây xanh để tái hiện lại những phong cảnh tự nhiên thu nhỏ. Mỗi yếu tố mang một ý nghĩa biểu tượng riêng. Chẳng hạn, đá tượng trưng cho sự vững chắc và bất biến, nước biểu trưng cho dòng chảy của cuộc sống, còn cát đại diện cho sự tĩnh lặng. Cây cối trong vườn thường được cắt tỉa tỉ mỉ để duy trì vẻ tự nhiên mà vẫn tạo sự sắp xếp có chủ đích.
3. Tính Thiền trong Không Gian
Nhà vườn Nhật Bản thường được thiết kế với ý tưởng mang lại sự thư thái và tĩnh lặng cho tâm hồn. Nguyên tắc này được lấy cảm hứng từ triết lý Thiền của Nhật Bản, nhấn mạnh sự đơn giản, tối giản hóa, và tinh thần tĩnh tại. Các không gian trống, bề mặt mịn của cát hoặc đá sỏi, cùng các vật dụng trang trí mang tính chất tĩnh lặng như đèn đá hoặc cầu treo nhỏ giúp tạo nên không gian thiền định.
4. Sự Thay Đổi Cảnh Quan Theo Mùa
Thiết kế nhà vườn Nhật Bản cũng rất chú trọng đến sự thay đổi của cảnh quan theo mùa. Điều này được thể hiện qua việc lựa chọn các loài cây có thể tạo hiệu ứng đặc biệt vào mỗi mùa như hoa anh đào vào mùa xuân, cây phong đỏ vào mùa thu, và cây thông xanh quanh năm. Sự thay đổi này không chỉ làm vườn luôn mới mẻ mà còn phản ánh sự tuần hoàn của thiên nhiên.
5. Đường Dẫn và Lối Đi Khúc Khuỷu
Các con đường trong nhà vườn Nhật Bản thường không thẳng, mà được uốn lượn để dẫn dắt người tham quan qua từng cảnh quan khác nhau. Lối đi này tạo cảm giác khám phá, buộc người ta di chuyển chậm rãi, từ tốn, để cảm nhận từng chi tiết nhỏ trong vườn. Những phiến đá bước đi (stepping stones) cũng thường được sử dụng để tạo cảm giác nhịp nhàng và thiền định trong quá trình khám phá không gian.
Lời Kết
Tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản không chỉ là nơi thư giãn, mà còn là một không gian nghệ thuật hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Với sự kết hợp tinh tế giữa các yếu tố cây cối, đá, nước và kiến trúc, sân vườn Nhật Bản mang lại sự yên bình, thanh tịnh, giúp chúng ta cân bằng cảm xúc và tìm lại sự bình an trong cuộc sống bận rộn. Việc lựa chọn tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản là cách để tạo ra một không gian sống gần gũi với tự nhiên, đồng thời thể hiện gu thẩm mỹ tinh tế và lòng yêu thiên nhiên của gia chủ.
